Maliye akaryakıt bölümünde vergi kayıp ve kaçağının peşinde

Vergiden düşürmek için yasal olmayan yollarla akaryakıt faturası alarak masraf gösterilmesi artık tarih oluyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından duyurulan vergi borçluları listesinde çok sayıda akaryakıt firmasının yer alması, bu daldaki kayıt dışılığın önlenmesi emeliyle yürütülen gayretin değerini ortaya koydu.

Bakanlık bilgilerine nazaran, Gelir Yönetimi Başkanlığı (GİB), ilgili kurumlarla işbirliği halinde akaryakıt piyasasındaki kayıt dışılıkla çaba için pek çok adım attı.

POMPALARA ÖDEME KAYDEDİCİ AYGIT TAKILDI

Buna nazaran, akaryakıt istasyonlarındaki pompalara ödeme kaydedici aygıt bağlanmasına ait birinci düzenleme 2003 yılında yapıldı. Vakitle bu tedbire yönelik suiistimallerin ortaya çıkması üzerine yeni önlemler devreye alındı.

CİHAZLARIN GÜVENLİK SEVİYESİ ARTIRILDI

Başkanlık birinci olarak akaryakıt istasyonlarındaki ödeme kaydedici aygıtların güvenlik seviyesini artırdı. Bu aygıtlar, dışarıdan müdahale edilemeyen ve anlık bilgi paylaşımı yapabilen yeni jenerasyon pompa ödeme kaydedici aygıtlarla değiştirildi. Böylelikle aygıtlara dışarıdan müdahale edilmesi önlendi.

VERİ AKIŞI BAŞLATILDI

Akaryakıt istasyonlarında yapılan tüm satışlara ilişkin bilgilerin de anlık olarak Başkanlığa iletilmesine başlandı.

YASAL DÜZENLEMELER YAPILDI

Bu süreçte, akaryakıt piyasasına ait değerli yasal düzenlemeler de yapıldı. Buna nazaran, faturaların malın teslim edildiği ya da hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi sağlandı.

TEMİNAT UYGULAMASI GETİRİLDİ

Akaryakıt piyasasında faaliyette bulunan dağıtıcı ve bayilerden birinci sefer lisans alacaklar ile faaliyetlerine devam edenlerden teminat alınmasına başlandı ve teminat verilmediği durumlarda faaliyetin durdurulması tarafında düzenleme yapıldı.

DAĞITICI LİSANS SAHİBİ SAYISI AZALDI

Bu uygulama bölümün mali olarak daha kâfi hale getirilmesine katkı sağladı. Bu adımla, 2018 yılında 120 civarında olan dağıtıcı lisansı sahibi sayısı 35’e düştü.

VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇU

Dışarıdan müdahaleyle satışların kayıt altına alınmasının engellenmesi, bilgilerin değiştirilmesi, silinmesi yahut ilgili kurumlara bilgi gönderilmesinin engellenmesi yahut yanlış bilgi gönderilmesi vergi kaçakçılığı cürmü kapsamına alındı.

KAÇAKÇILIĞA MAHPUS CEZASI KONDU

Satışların kayıt dışı bırakılması emeliyle sistemlere yapılan müdahaleler ve kaçakçılık fiili olarak tanımlandı ve bu fiillere 3 yıldan 8 yıla kadar mahpus cezası getirildi.

TESİSLER İÇİN DÜZENLEME

Bu durumda lisansın iptal edilmesi, süreksiz durdurma kararı verilmesi, bu kapsamda verilen idari para cezası ödenmedikçe lisansa mevzu tesis için lisans verilmemesi istikametinde düzenlemeye gidildi.

SAHA KONTROLLERİ YAPILDI

Lisans başvurusu, tadili yahut mühlet uzatımı taleplerinin yerine getirilmesi için Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcu ile vergi dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmaması koşulu getirildi.

Böylece prim, idari para cezası ya da vergi borcu olanların müracaat ve taleplerinin lakin borçlarının ödenmesi durumunda yerine getirilmesi sağlandı.

DAĞITICI DAĞITICIYA SATIŞ YAPAMIYOR

Dağıtıcıların aldığı akaryakıtı bir öteki dağıtıcıya satamaması da öngörüldü.

Ayrıca, kesime faturanın malın teslim edildiği anda düzenlenmesi zaruriliği da getirildi.

EPDK’NIN ÖNLEMLERİ

Akaryakıt piyasasına ait Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da değerli önlemler aldı. Bayi kontrol sisteminin kurulması, uygulanması, bakım ve tamiri için müracaatta bulunan hükmî bireylerin Kurum tarafından yetkilendirilmesine ait tedbir alındı.

DENETİMLER YAPILDI

Saha kontrolleriyle de dal yakından izleniyor. Bu yılın 10 ayında akaryakıt ve LPG istasyonlarında 4 bin 475 mükellef ile 53 bin 396 pompada bulunan 293 bin 966 tabanca denetlendi.

ULUSAL TAŞIT TANIMA SİSTEMİ’NE GEÇİLECEK

Gelir Yönetimi Başkanlığı, son olarak akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgisinin yeni kuşak pompa ödeme kaydedici aygıtlara otomatik iletilmesini sağlayacak Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne (UTTS) ait düzenleme yaptı.

Sistemle, akaryakıt alımı yapacak taşıtların plakaları elle yazılmadan sistem kapsamındaki bileşenler ile ödeme kaydedici aygıtlara otomatik yansıyacak ve yakıt alan taşıttan diğer bir taşıtın plakasına fiş düzenlenmesi önlenecek.

1 OCAK’TAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK

Sistem, vergi mükelleflerinin işte kullandıkları taşıtlar için yapılacak akaryakıt ve LPG alımlarında 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren zarurî olacak.

Ayrıca, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren birinci sefer iktisap edilecek sıfır taşıtlar kayıt ve tescil sürecini takip eden bir ay içerisinde özel taşıt tanıma sistemi kullanan taşıtlar da 30 Haziran 2025 tarihine kadar UTTS kapsamına dahil olacak.

“VERGİ KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN DEĞERLİ BİR ADIM OLACAK”

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı iktisatla faal halde çaba edilmesi gayesiyle birçok düzenleme ve çalışmayı hayata geçirdiklerini anımsatarak, şu sözleri kullandı:

Yapılan tüm bu çalışmalar sonucunda akaryakıt piyasasındaki suistimaller ve kanuna karşıt fiiller büyük ölçüde önlendi.​​​​​​​ Son olarak kısa müddet içinde Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin devreye alınmasıyla elle plaka girişi ve bu sayede yöntemsiz akaryakıt fişi düzenlenmesi engellenerek akaryakıt istasyonlarındaki vergi kaybının önlenmesi için değerli bir adım atılmış olacak.

“SORUMLULUK AKARYAKIT İSTASYONUNA AİT”

Uygulama kapsamına girecek tüm kısımlara yönelik hatırlatmada bulunan Şimşek, şu değerlendirmeyi yaptı:

Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, yıl sonuna kadar en az bir pompa ünitesini sisteme uyumlu hale getirmesi gerekiyor. Akaryakıt istasyonlarının, bu sistemin kurulması ve işletilmesi sürecinde gereken her türlü dayanağı vermesi kıymet taşıyor. Sistem kapsamında yapılmış temasların korunması ve sistemin daima çevrim içi ilişkili olmasının sorumluluğu akaryakıt istasyonu işleten mükellefe ilişkin olacak.